Υπεξάρθρημα – Εξάρθρημα ονομάζεται η απώλεια της μερικής ή πλήρους συνοχής-εφαρμογής μιας άρθρωσης λόγω ρήξης συνδέσμων και αρθρικού θυλάκου. Σε περίπτωση που η παρεκτόπιση είναι μικρή, μιλούμε για υπεξάρθρημα, ενώ αν είναι πλήρης για εξάρθρημα.
Κατά κανόνα είναι τραυματικής αιτιολογίας, ενώ σπανιότερα γίνονται αυτόματα (χωρίς εμφανές αίτιο) λόγω κακής ανατομίας της άρθρωσης. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το εξάρθρημα ισχίου λόγω προϋπάρχουσας αρθρικής χαλαρότητας.
ΕΞΑΡΘΡΗΜΑ ΙΣΧΙΟY
Tο εξάρθρημα ισχίου είναι το συχνότερο εξάρθρημα στο σκύλο. Ανάλογα με το είδος του τραύματος ή της προϋπάρχουσας ανατομικής ιδιαιτερότητας – ανωμαλίας, χωρίζεται στα παρακάτω είδη:
1. Προσθιοραχιαίο (craniodorsal). Είναι με διαφορά το συχνότερο με ποσοστό άνω του 90% (Εικόνα 1)
Εικόνα 1
Πλαγιοπλάγιο ακτηνογράφημα (πλ.α.)
προσθιοραχιαίου εξάρθρηματος ισχίου
2. Προσθιοκοιλιακό (cranioventral) (Εικόνα 2)
Εικόνα 2
Προσθιοκοιλιακό εξάρθρημα ισχίου (πλ.α.)
3. Οπισθιοκοιλιακό (caudoventral) ή θυροειδές (Εικόνα 3α, β)
Εικόνα 3α
Οπισθοκοιλιακό εξαρθρήμα ισχίου (πλ.α.)
Εικόνα 3β
Κοιλιοραχιαίο ακτινογράφημα (κρ.α.) οπισθοκοιλιακό εξάρθρημα ισχίου
Η σημασία αυτής της κατάταξης είναι στο ότι διαφέρει και η συντηρητική όπως και η χειρουργική θεραπεία ανάλογα το είδος του εξαρθρήματος.
Σε γενικές γραμμές ένα εξάρθρημα ισχίου πρέπει να αντιμετωπίζεται γρήγορα.
Η αναίμακτη (χωρίς χειρουργείο) ανάταξη πρέπει να επιχειρείται με γενική αναισθησία και ιδανικά εντός 1-2 ημερών, ενώ στις 7 ημέρες γίνεται ριψοκίνδυνη και σχεδόν αδύνατη.
Η χειρουργική θεραπεία (εικόνα 4) επιχειρείται όταν είναι αδύνατη η αναίμακτη ανάταξη ή όταν το εξάρθρημα υποτροπιάζει. Ωστόσο ούτε εδώ επιτρέπεται η καθυστέρηση διότι αλλοιώνεται ο αρθρικός χόνδρος, τραυματίζονται οι γύρω μαλακοί ιστοί και καταστρέφονται οι αρθρικές επιφάνειες.
Εικόνα 4
Χειρουργική ανάταξη-σταθεροποίηση εξαρθρήματος (θυροειδούς) ισχίου
με δημιουργία τεχνητού στρογγύλου και πρόσθιου εξωαρθρικού συνδέσμου
(πλ. α.)
Σε γενικές γραμμές οι πιθανότητες να πετύχει η αναίμακτη ανάταξη (να μην υποτροπιάσει το εξάρθρημα) είναι γύρω στο 30%, ενώ αν υπάρχει ανατομική δυσμορφία (χαλαρότητα – δυσπλασία), τότε η αποτυχία πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Η χειρουργική επέμβαση διαφέρει ανάλογα το είδος του εξαρθρήματος και το είδος φυσικά της πάθησης που πιθανά συνυπάρχει. Στην κλινική μας εφαρμόζονται όλες οι δόκιμες τεχνικές αντιμετώπισης του εξαρθρήματος του ισχίου και τα ποσοστά επιτυχίας υπερβαίνουν το 95%.
Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις όπως σε περίπτωση πρόσθιου-ραχιαίου εξαρθρήματος επί χαλαρού ισχίου πρέπει να πραγματοποιείται διπλή ή τριπλή, ανάλογα την ηλικία του σκύλου, οστεοτομή της πυέλου (εικόνα 5), ενώ σε περίπτωση εξαρθρήματος επί δυσπλαστικού-οστεοαρθριτικού πεδίου η ολική αρθροπλαστική αποτελεί την ιδανική λύση (εικόνα 6α, β).
Εικόνα 5
Διπλή οστεοτομή της πυέλου (κρ.α)
Εικόνα 6α
Εξάρθρημα ισχίου επί δυσπλαστικού πεδίου (κρ.α.)
Εικόνα 6β
Αντιμετώπισή του εξαρθρήματος με ολική αρθροπλαστική (κρ.α.)
ΕΞΑΡΘΡΗΜΑ ΓΟΝΑΤΟΥ
Η τραυματική ρήξη δύο ή περισσότερων σημαντικών συνδέσμων του γονάτου οδηγούν σε σοβαρή αστάθεια της άρθρωσης και αδυναμία στήριξης του άκρου. Οι σύνδεσμοι που η ρήξη τους είναι υπεύθυνη για τέτοιου είδους υπεξαρθρήματα-εξαρθρήματα είναι ο έξω πλάγιος, έσω πλάγιος, πρόσθιος και οπίσθιος χιαστός.
Η θεραπεία είναι χειρουργική και πρέπει να επιχειρείται γρήγορα πριν επέλθουν μόνιμες βλάβες στους χόνδρους. Συχνός συνδυασμός είναι η ρήξη έξω πλάγιου με πρόσθιο χιαστό (εικόνα 7) και έσω πλάγιου με οπίσθιο χιαστό (εικόνα 8). Η αντικατάσταση των συνδέσμων που έχουν υποστεί ρήξη με τεχνητούς συνδέσμους είναι η μέθοδος εκλογής.
Εικόνα 7α | Εικόνα 7β |
Εικόνα 7γ | Εικόνα 7δ |
Εικόνα 8α | Εικόνα 8β |
Εικόνα 8γ | Εικόνα 8δ |
ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΑΡΣΟΥ
Η άρθρωση του ταρσού είναι μία ανατομικά σύνθετη άρθρωση αποτελούμενη από πολλά οστάρια. Γι΄ αυτό πολλά είναι και τα υπ-εξαρθρήματα που μπορούν να συμβούν στην άρθρωση αυτή.
Τα κατατάσσουμε γενικά σε:
1. Κνημοταρσικά
Είναι τα συχνότερα εξαρθρήματα του ταρσού και συμβαίνουν μεταξύ κνήμης -περόνης και αστραγάλου. Η ακριβής εκτίμηση του αρθρικού χόνδρου, ο ενδελεχής χειρουργικός καθαρισμός της άρθρωσης και των γύρω ιστών και η ανατομική αντικατάσταση των συνδέσμων αποτελούν τα κλειδιά της χειρουργικής αντιμετώπισης (εικόνα 9).
.
Εικόνα 9
Αποκατάσταση κνημοταρσικού εξαρθρήματος με τεχνητούς συνδέσμους
(πο.α.)
2. Ταρσοταρσικά (ενδοταρσικά)
Είναι πιο σπάνια και αφορούν παρεκτοπίσεις μεταξύ οσταρίων άνω στίχου του ταρσού (πτέρνα,αστράγαλος) και κάτω στίχου (σκαφοειδές, κυβοειδές, σφηνοειδή) (εικόνα 10), ή παρεκτοπίσεις μεταξύ των οσταρίων του ίδιου στίχου (εικόνα 11).
Εικόνα 10
Εξάρθρημα ταρσοταρσικό (πτέρνας κυβοειδούς) (πο.α.)
Εικόνα 11α
Εξάρθρημα ταρσοταρσικό (σκαφοειδούς, σφηνοειδούς)
πλ.α.
Εικόνα 11β
Εξάρθρημα ταρσοταρσικό (σκαφοειδούς, σφηνοειδούς)
πο.α
Εικόνα 12α
Αντιμετώπιση του περιστατικού της εικόνας 11
με ορθοπαιδικές βίδες και μεταλλικό ράμμα (πλ.α.)
Εικόνα 12β
Αντιμετώπιση του περιστατικού της εικόνας 11
με ορθοπαιδικές βίδες και μεταλλικό ράμμα (πο.α)
3. Ταρσομεταταρσικά
Αυτά τα εξαρθρήματα αφορούν τα οστά του δεύτερου στίχου του ταρσού και τα μετατάρσια. Συχνά συνοδεύονται από κατάγματα των τελευταίων (εικόνα 13).
Εικόνα 13α
Ταρσομεταταρσικό εξάρθρημα με αποσπαστικά
ενδοαρθρικά
μικροκατάγματα (πο.α.)
Εικόνα 13β
Αντιμετώπιση του περιστατικού της εικόνας 13α με
ορθοπαιδικές βίδες και μεταλλικό ράμμα (πο.α.)
Σε περίπτωση καταστροφής των χόνδρων όπως και σε χρόνια και μη ανατάξιμα εξαρθρήματα όπου η αποκατάσταση των συνδέσμων δεν θα έδινε αποτελέσματα ή ακόμα δεν είναι εφικτή η αρθρόδεση, μπορεί να αποτελέσει τη λύση. Η αρθρόδεση του γονάτου (εικόνα 14) βρίσκει εφαρμογή σπανιότερα λόγω των μέτριων λειτουργικών αποτελεσμάτων. Αντίθετα η αρθρόδεση του ταρσού (εικόνα 15) έχει καλό λειτουργικό αποτέλεσμα και έτσι πραγματοποιείται συχνά.
Εικόνα 14
Αρθρόδεση γονάτου (πλ.α)
